QR-код дегеніміз не?
QR-кодтар (Quick Response code, немесе «тез жауап») — нүктелері, сызықтары немесе дерексіз пішіндері бар ақ-қара квадраттарға ұқсайтын матрицалық штрихкод. Оның басқа штрих-кодтардан айырмашылығы, олар қосымша ақпаратты, сілтемелерді, телефон нөмірлерін немесе 4000 таңбаға дейінгі мәтіндерді қамтиды.
QR-код арқылы:
- сайтқа немесе белгілі бір парақшаға өтуге;
- қосымшаны Google Play немесе AppStore дүкенінен жүктеуге;
- Wi-Fi желісіне қосылуға;
- e-mail немесе телефон нөмірі сияқты байланыс деректерін көрсетуге;
- объектінің орналасқан жерін анықтауға;
- жүлделер ұтысына немесе промоакцияға қатысуға болады.
Сонымен қатар QR-код — бұл қауіпсіз және ыңғайлы төлем құралы. Онда төлем туралы ақпарат бар: пайдаланушы тек операцияны растауы керек. Мысалы сіз мейрамханаға барып, ақшаны үйде қалдырсаңыз, шотта көрсетілген QR-кодты сканерлеп төлем жасауға болады.
QR-код арқылы қай жерде төлеуге болады?
- дүкендер мен супермаркеттерде — кассадағы арнайы жапсырманың көмегімен;
- кафелер мен мейрамханаларда — шоттағы немесе мәзірдегі QR-код бойынша;
- ком. қызметтер үшін — түбіртектегі QR-код бойынша;
- қоғамдық көлік үшін — автобус немесе троллейбус салонында QR-код бар жапсырманы сканерлеу арқылы;
- мемлекеттік қызметтер үшін — банктің қосымшасында.
QR-код бойынша төлем қалай жасалынады?
Бизнес. QR-код бойынша төлемді қосу үшін шот ашылған банкке хабарласу қажет. Мұндай қызмет барлық банктерде қолжетімді емес, бірақ 2025 жылға қарай барлық банктер осы функцияны енгізеді.
Төлем қабылдау үшін сатушы QR-код жасайды. Код екі түрге бөлінеді:
- Статикалық — бұл өзгермейтін тұрақты деректер жиынтығы. Онда компанияның деректері және оның банктік деректемелері бар. Бұл жағдайда сатып алушы төлем сомасын қолмен енгізеді.
- Динамикалық — әрбір жаңа төлем үшін жасалады және төлем туралы барлық ақпаратты, соның ішінде соманы қамтиды. Клиентке тек төлемді растау керек.
Бизнес кез келген QR-кодтарды қолдануы мүмкін. Статикалық QR-кодтарды көбінесе шағын сауда нүктелері пайдаланады. Ірі дүкендер мен компаниялардың көбінесе динамикалық QR-кодтары бар.
Кез келген төлемдер үшін банк өз комиссиясын алады.
Пайдаланушылар. Төлемді жүзеге асыру үшін интернетке және банктік қосымшаға кіру қажет. Мысалы, сіз азық-түлік алып, ол үшін QR-код арқылы төлегіңіз келеді деп айтайық. Сонда сізге келесі әрекеттерді жүзеге асыру қажет:
- Банк қосымшасын ашып, «QR-кодты сканерлеу» функциясын табыңыз. Әдетте ол негізгі мәзірде «Төлемдер» бөлімінде орналасқан.
- Сатушыдан QR-кодты сұраңыз — бұл стикер, сурет немесе телефон арқылы көрсетілген код болуы мүмкін.
- Смартфон камерасын QR-кодқа бағыттап, оны сканерлеңіз. Қазіргі смартфондардың барлығы осы функциямен жабдықталған.
- Төлем туралы ақпарат қосымшада автоматты түрде пайда болады. Соманы, тауар атауын тексеріп, операцияны растау қажет.
- Электрондық чекті немесе скриншотты өзіңізге сақтаңыз.
- Сұрақтар туындаған кезде банктің қолдау қызметіне хабарласыңыз.
Код бойынша төлем жасау қауіпсіз болып табылады. Барлық ақпарат шифрланған — картаңыздың мәліметтерін ешкім біле алмайды.
QR-код арқылы төлем жасаудың артықшылықтары мен кемшіліктері.
QR-кодтар барлық тараптар үшін ыңғайлы.
Бизнес үшін артықшылықтары мен кемшіліктері:
| ✅ Төлем тез өтеді — ақша бірден шотқа аударылады | ⛔ Динамикалық QR -кодтарды жасау үшін бизнеске тұрақты интернет қажет |
| ✅ Клиенттер үшін ыңғайлы, себебі картаны немесе қолма-қол ақшаны өзімен бірге алудың қажеті жоқ, ал бизнес өз сатылымдарын арттырады | ⛔ Кейбір клиенттер бұл төлем әдісіне сенбейді |
| ✅ Банк комиссиясы басқа төлемдерге қарағанда төмен |
Клиенттер үшін артықшылықтары мен кемшіліктері:
| ✅ Бұл өте ыңғайлы — тек кодты сканерлеу ғана қажет | ⛔ Кейде интернет болмай немесе онлайн-банк тарапынан техникалық ақаулар болуы мүмкін |
| ✅ Қауіпсіздік: барлық төлемдер қорғалған | ⛔ Кодты мұқият тексеру қажет: алаяқтар жалған код жасауы мүмкін |
| ✅ Қателер болмайды. Ақпарат қолмен енгізілген кезде деректерді шатастыруға болады. QR-код арқылы төлеген кезде барлық деректер автоматты түрде толтырылады | ⛔ https://home.kz/debit-cards/homecardQR-код бойынша кэшбэк есептелмейді |
QR-код бойынша төлеу кезіндегі қауіпсіздік ережелері
QR-код бойынша төлемдердің өзі қауіпсіз болып табылады. Бірақ алаяқтар жалған QR-код жасауы мүмкін. Сондықтан төлемді растамас бұрын, деректерді мұқият тексеріңіз.
Бұған жол бермеу үшін қауіпсіздік ережелерін сақтаңыз:
- Күдікті QR-кодтарды ешқашан сканерлемеңіз. Олардың сенімділігіне көз жеткізіңіз.
- Төлем сомасын мұқият тексеріңіз. Төлемді растамас бұрын экрандағы сандарды сатып алу бағасымен тексеріңіз.
- Қауіпсіз интернет байланысын пайдаланыңыз. Қоғамдық желілерден аулақ болыңыз, өйткені олардың көмегімен зиянкестер сіздің деректеріңізге қол жеткізуі мүмкін.
- Пин-кодты немесе карта нөмірін енгізбеңіз — QR-код арқылы төлем жасау кезінде бұл ақпарат қажет емес. Мұндай ақпаратты тек алаяқтар сұрайды.
- Тек ресми банктік қосымшаларды пайдаланыңыз. QR-кодтарды оқуға арналған бағдарламаларда вирустар болуы мүмкін.
- Қосымшаны үнемі жаңартып, құпия сөзді ауыстырыңыз және смартфонды қараусыз қалдырмаңыз.
