Мемлекеттік сатып алулар мен тендерлерге қатысу — Қазақстандағы шағын және орта бизнес (ШОБ) үшін негізгі даму жолдарының бірі. Бұл ірі мемлекеттік келісімшартқа қол жеткізу, компанияңыздың нарықтағы беделін арттыру және алдағы бірнеше айға тұрақты тапсырыстар санын қамтамасыз ету мүмкіндігі. Алайда мұндай нарыққа шығу және тиімді мәмілелер жасау үшін көбінесе кәсіпкердің қаржылық тұрақтылығын растау талап етіледі. Дәл осы жерде кәсіпкерлерге маңызды қаржылық құрал — банк кепілдігі көмекке келеді.
Көптеген ШОБ өкілдері банк кепілдігін алу процесін күрделі, ұзақ және түсініксіз деп санайды. Бұл мақалада біз банк кепілдігі, оны алу жолдары, қажетті құжаттар, негізгі талаптар, мерзімдер мен комиссиялар туралы ақпаратпен бөлісетін боламыз.
Құжат жинауға және практикалық қадамдарға көшпес бұрын, осы қаржылық құралдың мәнін және мемлекеттік сатып алулар саласындағы басты рөлін түсініп алған жөн. Банк кепілдігі — бұл мәмілеге қатысушы барлық тарап үшін, ең алдымен тапсырыс беруші үшін сенімділік пен қаржылық қауіпсіздік беретін механизм.
Банк кепілдігі — бұл банк тарапынан жазбаша түрде берілетін, қайтарылмайтын міндеттеме. Банк кепілдік беруші ретінде әрекет етіп, тапсырыс берушіге (бенефициарға) белгіленген сома шегінде төлем жасауға міндеттенеді. Бұл төлем тендерге қатысушы кәсіпкер (принципал) келісімшарт бойынша өз міндеттемелерін орындамаған немесе тиісінше орындамаған жағдайда жүзеге асырылады.
Қарапайым тілмен айтқанда, банк сіздің компанияңыздың сенімділігіне кепіл болады. Егер қандай да бір себеппен орындаушы шарт талаптарын орындай алмаса, банк кепілдік сомасы аясында тапсырыс берушінің шығындарын өтейді. Мұндай тәсіл тендер ұйымдастырушылары үшін тәуекелдерді азайтады және сіздің қатысушы ретінде шынайы ниетіңізді дәлелдейтін маңызды құрал болып табылады.
Көп жағдайда банк кепілдігі мемлекеттік немесе ірі коммерциялық тендерлер мен сатып алуларға қатысу кезінде талап етіледі. Тапсырыс беруші таңдаған жеткізушінің келісімшартты уақтылы әрі сапалы орындауға қажетті ресурстары, тәжірибесі және жауапкершілігі бар екеніне сенімді болуы тиіс. Осыған байланысты банк кепілдігі сатып алу процесінің әртүрлі кезеңдерінде міндетті талапқа айналады:
- Тендерлік кепілдік. Өтінім беру кезінде қатысушының шынайы ниетін растау үшін қажет.
- Шарттың орындалуын қамтамасыз ету кепілдігі. Тендерде ұтып, келісімшартқа қол қойылғаннан кейін барлық міндеттемелердің орындалуын қамтамасыз ету үшін қажет.
- Аванстық төлемді қайтару кепілдігі. Келісімшарт бойынша орындаушыға аванс төлеу көзделген жағдайда қолданылады.
Шағын және орта бизнес үшін кепілдік — бұл нарықтағы ірі қатысушылармен тең дәрежеде бәсекелесуге мүмкіндік беретін тиімді құрал. Ол тендерге қатысу кезінде компания айналымынан үлкен соманы алмауға мүмкіндік береді.
Қаржылық мекемелер Қазақстандағы кәсіпкерлерге мемлекеттік сатып алуларға қатысу кезінде қолдау көрсету үшін түсінікті және қолжетімді шарттарды ұсынады. Кепілдікті алу процесін барынша ашық және жылдам етуге тырысады.
Банк кепілдігін алу құқығы келесі негізгі талаптарға сай келетін заңды тұлғалар мен жеке кәсіпкерлерге беріледі:
- Қазақстан Республикасының резиденттері болып табылады және ҚР аумағында ЖК немесе ЖШС ретінде тіркелген;
- тұрақты қаржылық жағдайы және жақсы кредиттік тарихы бар. Бұл олардың сенімділігін дәлелдейді;
- белгілі бір мерзім ішінде қызметпен айналысып келеді (нақты шарттар әр банкте әртүрлі болуы мүмкін).
Банк әрбір клиентті жеке түрде қарастырады, әр өтінімді бизнес ерекшеліктері мен нақты тендердің талаптарына сәйкес талдайды.
Кәсіпкерлер үшін әрқашан екі негізгі сұрақ маңызды: банк кепілдігі үшін комиссияның құны қандай және кепілдікті қанша уақытта алуға болады?
Көптеген банктерде банк кепілдігі барынша қысқа мерзімде беріледі, өйткені тендер әлемінде жылдамдық шешуші фактор болып табылады. Кепілдік құжаттардың толық пакеті ұсынылғаннан кейін әдетте, бірнеше жұмыс күні ішінде беріледі. Кепілдіктің қолданылу мерзімі, әдетте, негізгі келісімшарттың әрекет ету мерзіміне тікелей байланысты болады.
Комиссия мөлшері әр клиент үшін жеке есептеледі. Ол сұралған кепілдік сомасына, кепілдік мерзіміне, клиенттің қаржылық жағдайы мен тәуекел деңгейіне берілетін бағаға байланысты болады. Бұл бір реттік төлем, және ол, әдетте, тендерге енгізілетін ақша сомасынан айтарлықтай төмен болады.
Кепілдікті алу процесі бірнеше кезеңнен тұрады. Көп жағдайда бұл процесс барынша жеңілдетілген және түсінікті етіп құрылған, өйткені кәсіпкерлер өз уақытын үнемдеп, тендерге дайыналуы тиіс.
Өтінішті қарау процесін бастау үшін стандартты құжаттар пакетін ұсыну қажет. Құжаттар тізімі бизнесіңіздің меншік түріне және тендердің талаптарына байланысты сәл өзгеруі мүмкін, алайда негізгі тізім келесі құжаттарды қамтиды:
- банк бекіткен үлгі бойынша банк кепілдігін алу туралы өтініш;
- ЖШС үшін құрылтай құжаттары немесе ЖК үшін тіркеу құжаттары;
- компанияның соңғы есеп беру кезеңіндегі қаржылық есебі;
- қатысу жоспарланып отырған тендерге қатысты құжаттар.
Құжаттарды алдын ала дайындау керек — бұл банк тарапынан тексеру мен қарау процесін барынша жылдамдатады.
Құжаттардың толық пакеті ұсынылғаннан кейін өтінішті қарау келесі кезеңдерден өтеді:
Тексеру және талдау. Банк мамандары құжаттардың толықтығы мен дұрыстығын тексереді, сондай-ақ компанияның қаржылық жағдайына талдау жүргізеді.
Шешім қабылдау. Жүргізілген талдау нәтижесінде банктің уәкілетті органы кепілдік беру мүмкіндігі туралы шешім қабылдайды.
Шартқа қол қою. Оң шешім қабылданған жағдайда кәсіпкер банкпен жасалған шартқа қол қояды және комиссиялық төлемді жүргізеді.
Кепілдікті беру. Банк ресми құжатты ресімдейді, оның түпнұсқасы тендер ұйымдастырушысына ұсыну үшін клиентке тапсырылады.
Кепілдік беретін банкті таңдау — бұл стратегиялық маңызы бар шешім. Банктің әрекет ету жылдамдығы, икемділігі мен сенімділігі тендердегі сіздің табысыңызға тікелей әсер етуі мүмкін.
Әрбір бизнес — ерекше. Сондықтан келісімшарттың ерекшеліктеріне терең үңіліп, сіздің бизнесіңізге тиімді, оңтайлы шарттарды ұсына алатын, дайын шаблондармен шектелмейтін банктерді таңдаған дұрыс.
Тендерлер мен мемлекеттік сатып алулар әлемінде уақыт шешуші мәнге ие. Өтінішті қарау мерзімінің мүмкіндігінше қысқа болуы үшін банктің ішкі процестері қалай ұйымдастырылғанын алдын ала біліп алу маңызды. Сонымен қатар әр кезеңде кеңес бере алатын мамандардың қолжетімділігі де үлкен рөл атқарады.
Банкпен жұмыс істеу кезінде оның бизнеске қаржылық қызметтердің толық спектрін ұсына алуы маңызды болып табылады. Егер сіздің банкте есепшотыңыз бар болса, кепілдікті алу процесі жеңілдеп, жылдамдауы мүмкін. Бір жерде кредит алу немесе басқа өнімдерді пайдалану мүмкіндігі де маңызды артықшылық болып табылады. Банктің сенімді кепілдігі — бұл жеке қызмет емес, бизнеске кешенді қолдау көрсетудің бір бөлігі.
Банктің сенімді кепілдігі — жеке қызмет емес, Қазақстан кәсіпкерлеріне көрсететін кешенді және жан-жақты қолдаудың маңызды бөлігі.
Home Credit Bank блогында сіз тендерлерге дайындалу, қаржыландыру әдістері және шығындарды тиімді басқару туралы пайдалы материалдарды таба аласыз.
