Қаржылық сауаттылық — бұл жай ғана дағды емес, болашақтағы тұрақтылық пен өз-өзіне сенімділіктің негізі. Бала ақшаның құнын неғұрлым ерте түсінсе, ересек өмірде қаржыны басқару, саналы шешім қабылдау және қарыздан аулақ болу соғұрлым оңай болады. Баланы ақшаға ұқыпты қарауға үйретудің ең тиімді жолдарының бірі — оны нақты қаржылық процеске қатыстыру, мысалы, оның атына депозит ашу. home.kz банкі ата-аналарға баланың болашағына қаражат жинап қана қоймай, сонымен бірге оның қаржылық жауапкершілігін дамытуға арналған ыңғайлы шешімдер ұсынады.
Қазіргі әлем әр адамнан экономикалық процестерді тереңірек түсінуді талап етеді. Бала болашақта бюджет, табыс, шығын, кредит, жинақ, депозит және инвестиция сияқты ұғымдармен міндетті түрде кездеседі. Балаларға қаржылық сауаттылықты үйрету болашақта ұқыпсыз пайдалану мен қарызға батудан сақтайтын берік негіз қалыптастыру деген сөз.
Балаларға арналған экономикалық білім — бұл күрделі терминдер емес, бұл ақшаны қайда жұмсауды жоспарлай білу, маңызды мақсаттар үшін қаражат жинау және ақшаның қайдан келетінін түсіну қабілеті. Тіпті кішкентай балаларға да ақшаның не екенін, оны не үшін табатынын және неге бәрін бірден жұмсамау маңызды екенін қарапайым тілмен түсіндіруге болады.
Баламен ерте жастан ақша туралы ашық сөйлесу — қаржыға деген сауатты көзқарасты қалыптастырудың алғашқы қадамы. Ата-аналар қарапайым сұрақтардан бастай алады: «Неге біз нан сатып аламыз?», «Анаң неге жұмыс істейді?», «Неге қалағанның бәрін бірден сатып алуға болмайды?». Осындай әңгімелер баланың сыни ойлауын дамытып, еңбек, табыс пен шығын арасындағы байланысты түсінуге көмектеседі.
Балаға ақшаның жай пайда болмайтынын, оның еңбектің нәтижесі екенін түсіндіру маңызды. Бала өзі ақша жинай бастағанда немесе күнделікті ақшасын қалай жұмсауға болатынын ойлана бастағанда, ол қаржылық дербестікке алғашқы қадам жасап жатыр деген сөз.
Оқыту тәсілі баланың жасына байланысты болуы керек. Кішкентай балалар үшін қаржылық сауаттылықты ойын арқылы үйретуге болады: «Монополия», «Дүкен», ақшалар туралы пазлдар мен карточкалар жақсы көмекші болады. Ал жасөспірімдерге арнайы курстарды ұсынуға, олармен банк карталары, пайыздар, жинақ және тіпті инвестициялар туралы әңгімелеуге болады.
13–15 жас аралығындағы жасөспірім қажеттілік пен қалау арасындағы айырмашылықты түсінуге, ірі мақсаттарға ақша жинауға, мобильді қосымшалармен жұмыс істеуге бейімделе алады.
Балаға ақша жинау мақсатымен салым ашу — бұл тек қаражат жинау ғана емес, сонымен қатар қаржыны басқаруға үйрететін көрнекі құрал.
home.kz банкі ата-аналарға өз атына депозит ашып, оны қаржылық тәрбиелеу құралы ретінде қолдануға мүмкіндік береді. Шотты қашықтан толықтыру және жинақты бақылау мүмкіндігі баланың алғашқы қаржылық қадамдары үшін қауіпсіз әрі түсінікті орта қалыптастырады.
Егер бала өзі не үшін ақша жинағысы келетінін шешсе, қаржылық тәрбие әлдеқайда тиімді болады. Мақсаттарды бірге талқылау — процестің маңызды бөлігі. Ата-ана келесідей түсіндіре алады: «Сен велосипед алғың келеді. Ол 150 000 ₸ тұрады. Егер ай сайын 15 000 ₸ жинасаң, қажетті соманы 10 айда жинайсың». Мұндай тәсіл баланы ақшаны дұрыс жоспарлауға, шығынды басқаруға және инвестициялау дағдыларын меңгеруге үйретеді.
Баланы ерте жастан «табыс табу» ұғымымен таныстырған жөн. Бұл үй шаруасына көмектескені үшін, отбасылық жобаларға қатысқаны немесе белгілі бір тапсырмаларды орындағаны үшін берілетін қосымша ақша болуы мүмкін. Бастысы — мұндай қолдау парақорлыққа айналмауы керек. Бала мұны өзінің еңбегі мен күш-жігері үшін берілген марапат ретінде қабылдауы тиіс.
Осындай тәсілдер арқылы бала ақшаның қайдан келетінін түсінеді, әрі оның жауапкершілік сезімі дамиды. Баланың табыс табуы — еңбекті құрметтеудің және заттардың құндылығын түсінудің алғашқы қадамы.
Кейбір балаларда кәсіпкерлік қабілет ерте байқалады: олар қолөнер бұйымдарын жасайды, байқауларға қатысады немесе көршілерге қарапайым қызметтер ұсынады. Ата-аналар осындай бастамаларды қауіпсіздік ережелері мен құқықтық шектеулерді түсіндіре отырып қолдай алады.
Ең бастысы — бала өз қаржылық жағдайына өзі ықпал ете алатынын сезінуі керек. Бұл сезім оның өз бетімен әрекет етуіне, сенімді әрі саналы азамат болып қалыптасуына жол ашады.
Бұл әдіс — баланың қаржылық ойлауын құрылымдауға көмектесетін қарапайым және тиімді тәсіл. Бала алған ақшасын үш бөлікке бөледі:
- күнделікті шығындар («қазір» қажет заттарға),
- жинайтын ақша («кейінге» қалдыруға),
- қайырымдылыққа немесе сыйлықтарға ақша («басқаларға» арналған).
Осылайша бала бюджетті жоспарлау мен ақшаға жауапкершілікпен қарауды үйренеді. Бұл тәсіл бүгінгі күнмен ғана емес, болашақты да ескеріп жоспар құрудың алғашқы қадамы.
Жинақтауды әдетке айналдырудың тағы бір жолы — ата-анамен бірге депозитті тұрақты түрде толықтырып отыру. Home Credit Bank мобильді қосымшасы арқылы автоматты аударымдарды орнатуға болады — бұл баланың көз алдында ақша жинаудың қаншалықты қарапайым және жүйелі процесс екенін көрсетеді.
Мұндай тәжірибе қаржылық сауаттылықты қалай меңгеруге болатынын нақты мысал арқылы түсіндіреді. Қаржыға қатысты білімді дәл осылай — қарапайым қадамдардан бастауға болады.
Қаржылық сауаттылық — бала жастан қалыптасатын маңызды дағды. Сұрақ қою, бірге бюджет құру, депозит ашу, ақша жинау — осындай қарапайым әрекеттер арқылы бала ақшаның құнын түсініп, оны тиімді басқаруды үйренеді. Home Credit банк ата-аналарға балаға қаржылық сауаттылықты жеңіл әрі қызықты жолмен үйретуге арналған сенімді құралдарды ұсынады. Балаңыздың қаржылық болашағын құруды бүгіннен бастаңыз.
Балаңыздың қаржылық сауаттылығын дамытуға қатысты көбірек идея білгіңіз келе ме? home.kz блогынан пайдалы кеңестерді оқыңыз — біз өмірде нақты жұмыс істейтін қарапайым әдістермен бөлісеміз.
Жауап: Home Credit Bank ата-аналарға балаларға қаржылық сауаттылықты үйретудің тиімді жолы ретінде ыңғайлы депозит түрлерін ұсынады. Бұл құрал, әсіресе егер шот тұрақты түрде толықтырылып отырса, ақшаның уақыт өте көбейетінін көрнекі түрде көрсетуге мүмкіндік береді (мысалы, автоматты аударымдар арқылы). Мұндай тәсіл баланың бойында келесі маңызды дағдыларды қалыптастырады: тұрақты түрде ақша жинау, жоспарлау және қаржы тәртібі.
Жауап: Банк баланың атына арнайы шот ашуды ұсынбайды, бірақ ата-ана өз атына депозит ашып, оны баланы қаржылық сауаттылыққа үйретуге пайдалана алады. Бұл баланың қаржылық тәрбиесіне арналған тиімді құрал. Мысалы, велосипед сатып алу сияқты мақсаттарды бірге жоспарлап, ақша жинау процесін бірге бақылау арқылы бала өз бетімен қаржылық мақсаттар қоя білуге үйренеді және ұзақ мерзімді нәтижелерге қалай қол жеткізуге болатынын түсінеді.
Жауап: Иә, ата-аналар Home Credit Bank ұсынатын құралдарды, соның ішінде автоматты аударым қызметін пайдалана отырып, өз салымын тұрақты түрде толықтыра алады. Бұл тәсіл балаға қаржыны жинаудың нақты мысалын көрсетеді: кішкентай, бірақ тұрақты толықтырулардың уақыт өте келе үлкен сомаға айналатынын байқауға көмектеседі.
Жауап: Home Credit Bank-те салым ашу — баланы қауіпсіз және бақылаудағы ортада нақты қаржылық процестерге тартудың тиімді жолы. Бала ақшаның қалай "жұмыс істейтінін" (мәселен, пайыз есептелуі, соманың өсуі) өз көзімен көріп, бюджетті жоспарлаудың, мақсат қоюдың және ақша жинаудың құндылығын түсінудің негіздерін меңгереді. Home Credit Bank бұл процесті отбасы үшін жеңіл әрі тиімді ететін сенімді қаржылық құралдарды ұсынады.
