Сәбидің өмірге келуі — кез келген отбасының өміріндегі ең маңызды әрі қуанышты сәттердің бірі. Бірақ бұл қуанышпен бірге үлкен жауапкершілік те қатар келеді. Баланы асырау үшін тұрақты табыс әрі нақты жоспар қажет. Кейін қиындыққа тап болмас үшін, бәрін алдын ала жоспарлаған жөн.
Бұл мақалада сәби дүниеге келгенге дейін және кейін қанша қаражат қажет екенін, оған қалай дұрыс дайындалу керектігін, Қазақстан заңнамасының ерекшеліктерін және home.kz банкінің болашақ ата-аналарға ұсынатын мүмкіндіктерін қарастырамыз.
Дайындық сәби дүниеге келмей тұрып басталады. Көптеген жұптар қажетті заттарды алдын ала біртіндеп сатып алып, денсаулығын тексеріп, үй ішін ұйымдастырады.
Жүктілік кезінде ең маңызды шығындардың бірі — бұл медициналық бақылау. Қазақстанда жүктілік кезінде мемлекеттік емханаларда тегін қызмет көрсетілсе де, көптеген отбасылар қосымша жайлылық пен сенімділік үшін жеке медициналық орталықтарды таңдайды. Барлық қажетті анализдер тапсыру, УДЗ жасау және дәрігерлерге бару үшін 200 000–400 000 теңгеге дейін ақша қажет болуы мүмкін.
Келесі қадам — бала бөлмесін әзірлеу. Егер үйде бала үшін жеке бөлме болмаса да, оның кереуетін, баланы орауға арналған үстелді, оның төсек-орын жабдығын, киімге арналған комод немесе жәшікті орналастыру үшін орын табу қажет. Осы заттардың барлығына таңдауыңыз бен брендтерге байланысты 150 000–300 000 теңге кетуі мүмкін.
Баланың дүниеге келуіне дайындықты бастамас бұрын, қажетті заттар тізімін алдын ала жасау маңызды. Оған әдетте бірнеше киім жиынтығы, жөргектер, бөтелкелер, баланы шомылдыруға арналған заттар, алғашқы көмек жинағы, көлікке арналған люлька (егер көлік бар болса) кіреді. Бұл тауарларға орта есеппен 100 000–200 000 теңге керек.
Яғни, болашақ ата-аналарға Қазақстанда баланың дүниеге келуіне дайындалу үшін 500 000 - 900 000 теңге қажет етіледі.
Бала дүниеге келгеннен кейін шығындар тұрақты сипатқа ие болады. Енді жөргектерді, ылғалды майлықтарды, балалар косметикасын, дәрі-дәрмектерді тұрақты түрде сатып алу қажет. Егер баланы ана сүтімен тамақтандыру мүмкін болмаса, қоспалар мен бөтелкелерді сатып алу керек болады. Шамамен бір баланы асырау үшін айына 40 000 – 70 000 теңге қажет.
Сонымен қатар бұл шығындарға киімге, ойыншықтарға, даму курстарына (6 айдан бастап), ал болашақта балабақша мен секцияларға қажет болатын ақшаны қосу қажет. Бала өскен сайын шығындар да өседі, сондықтан бюджетті алдын ала жоспарлау маңызды.
Қаржы дұрыс жоспарланған болса, болашаққа сенімді қадам басып, ең бастысы — балаңызға махаббат пен күтім көрсетуге толық көңіл бөлуге болады. Жоспарлау бірнеше кезеңге бөлінеді.
Ең бастысы, отбасылық табыстар мен шығындарды нақты бағалап, қаржылық жоспарды дұрыс жасау қажет. Кредиттеріңіз болса, оларды да есепке алу керек. Шығындарыңыз үлкен болмаса да, бірақ олардың саны көп болса, олар қаржылық жағдайыңызға елеулі әсер етуі мүмкін.
Қаржыны тиімді басқару үшін жалпы кесте немесе мобильді қосымша қолдану арқылы бюджеттегі қажетсіз шығындарды анықтап, қаржылық тұрақтылыққа жол ашыңыз.
Егер бірнеше несиеңіз болса – әсіресе олардың пайыздық мөлшерлемелері жоғары болса – қайта қаржыландыруды қарастыру орынды шешім болады. Бұл барлық қарыздарды бір несиеге біріктіріп, ыңғайлы төлем кестесін жасауға және көбінесе төмен пайызбен рәсімдеуге мүмкіндік береді.
Home.kz банкі қайта қаржыландыру бойынша қарапайым әрі ашық рәсімді ұсынады. Бұл болашақ ата-аналар үшін аса өзекті, себебі ол қаржылық жүктемені азайтып, отбасылық бюджетті тиімді басқаруға көмектеседі. Қайта қаржыландыру төлем кестесін ыңғайлы етіп қайта құруға, ай сайынғы шығынды азайтуға және кейбір жағдайларда несиені тиімдірек мөлшерлемемен рәсімдеуге жол ашады. Осылайша, отбасылық мақсаттар мен қажеттіліктерге бағыттауға болатын қосымша қаражат босатылады.
Қаржылық қауіпсіздік қоры— бұл дайындықтың тағы бір маңызды элементі. Сарапшылар кемінде 3–6 айлық шығындарға тең қауіпсіздік қорын жинауды ұсынады. Мысалы, егер отбасыңыз айына 300 000 теңге жұмсаса, онда сізде кем дегенде 1 000 000 теңге сақталуы тиіс.
Бұл ақша сізге күтпеген медициналық шығындар үшін, жұмыстан айырылған жағдайда және баланың қосымша қажеттіліктері үшін керек болуы мүмкін.
Өмірде өзгерістер болып жатқанда, қаржыны қадағалау қиын болуы мүмкін. Сондықтан бұл процесті жеңілдететін құралдарды пайдалану маңызды.
OZEN картасы — болашақ ата-аналар үшін ыңғайлы шешім. Ол шығындарды бақылауға, бюджетті жоспарлауға және күнделікті сатып алулардан кешбэк алуға мүмкіндік береді. Мобильді қосымша арқылы кез келген уақытта қаражаттың қозғалысын көруге, шектеулер қоюға, тіпті отбасылық бюджетті жоспарлауға болады.
Жас отбасылар үшін бұл аса маңызды, себебі шығындарды бақылау күтпеген сатып алулар мен артық шығындардан сақтайды. Сонымен қатар картаны пайдалану арқылы акцияларға қатысып, кешбэк алуға болады.
Қазақстанда бала дүниеге келген кезде мемлекет тарапынан қолдау көрсетіледі. Қазір оған келесі қолдау түрлері кіреді:
Баланың туылуына бір реттік жәрдемақы мөлшері: бірінші балаға — 131 100 теңге (38 АЕК), екінші балаға — 200 000 теңге, үшінші балаға — 235 000 теңге, ал төртінші және одан да көп балаға — 300 000 теңге (көрсетілген сомалар шамамен есептелген және АЕК мөлшеріне байланысты өзгеруі мүмкін).
Баланың бір жасқа толғанға дейінгі күтімі бойынша ай сайынғы жәрдемақы: жұмыс істейтін және жұмыс істемейтін ата-аналарға орташа жалақының 40-100% мөлшерінде төленеді (жұмыс істейтін адамдар үшін — МӘСҚ арқылы).
Жәрдемақы алу үшін "eGov" немесе ХҚКО-ға жүгініп, тиісті құжаттарды тапсыру қажет.
Баланың дүниеге келуі — бұл өмірдің жаңа кезеңі, ол эмоциялық жағынан ғана емес, қаржылық тұрғыдан да дайын болуды талап етеді. Балаға қанша ақша керек екендігін түсіну, болашақта уайымдамай, қарыздардан сақтануға көмектесіп, ертеңгі күнге деген сенімділікті арттырады.
Бюджетті алдын ала жоспарлау, home.kz ұсынатын қайта қаржыландыру көмегімен кредиттік жүктемені азайту, OZEN картасы сияқты тиімді құралдарды пайдалану арқылы қаржылық тұрақтылыққа қол жеткізуге болады. Дайындықты кейінге қалдырмаңыз, өйткені ата-аналардың тыныштығы бала үшін бақытты балалық шақтың кепілі болып табылады.
