«Ақша қайда кетті?» деген сұрақ әр отбасында кездеседі. Біреуі ақшаны жинауды жоспарлайды, екіншісі оны жұмсағысы келеді. Біреуі тұрақтылықты қалайды, ал екіншісі өмір сүруді кейінге қалдырғысы келмейді. Нәтижесінде даулар мен келіспеушіліктер туындайды.
Көбінесе мұндай жағдайларға ортақ қаржылық көзқарастың болмауы себеп болады. Ерлі-зайыптылардың біреуі екіншісінен көп ақша тапса, өзін шешім қабылдауға құқылы деп сезінеді, ал екіншісі отбасының тұрмыстық шаруаларын өз мойнына алып, өзін елеусіз сезінеді. Мұндай жағдайларға тап болмас үшін қаржылық сауаттылық, бюджетті жоспарлау және келісімге келу маңызды.
Ысырапшылдыққа қатысты айыптаулар көбінесе нәтиже бермейді. Одан да:
- Кірістер мен шығындар туралы ашық сөйлесу
- Бірлескен мақсаттарды жоспарлау (демалыс, үйді жөндеу, оқу)
- Ірі сатып алуларды өзара келісу
- Отбасылық бюджетті жүргізу және шығындарды талдау жөн.
Ортақ бюджет — бұл сенімнің белгісі. Ерлі-зайыптылардың екеуі де отбасының табысы мен шығыны туралы біліп және қаржылық шешімдер қабылдауға қатысу қажет.
Ең тиімді әдістердің бірі — кірістер мен шығындарды есепке алу үшін кестелерді немесе арнайы мобильді қосымшаларды пайдалану. Ол арқылы:
- Нақты шығындарды көруге
- Қажетсіз шығындардан бас тартуға
- Ақша жинауды жоспарлауға
- Ұрыстардың алдын алуға болады
Бюджетті бірге жүргізу ерлі-зайыптылардың арасында сенімділікті арттырып, отбасыға тиімді әсер етеді.
Кейде кредит тиімді болуы мүмкін, әсіресе:
- Жылжымайтын мүлік немесе автокөлік сатып алу
- Шұғыл медициналық емдеу
- Білім
- Ірі және қажетті сатып алулар үшін ресімделсе, кредит алу отбасылық бюджет үшін дұрыс болуы мүмкін.
Бірақ кредитті ресімдеудің алдында келесі жағдайларға назар аудару қажет:
- Кредит мерзімі мен артық төлем сомасы
- Жасалатын сатып алудың құндылығы
- Қаржылық мүмкіндіктер
Өйткені кредит отбасының қаржылық жоспарын бұзбай, көмек көрсетуі керек.
- Өз мүмкіндіктеріңізді бағалаңыз. Ай сайынғы төлем кірістің 25%-нан аспауы тиіс.
- Шартты мұқият оқып шығыңыз. Пайыздық мөлшерлемеге, комиссияларға және айыппұлдарға назар аударыңыз.
- Алдын ала төлеңіз. Бұл сізді төлем мерзімін кешіктіруден және күтпеген жағдайлардан қорғайды.
- Өз атыңызға басқа адамдар үшін кредит алмаңыз. Өйткені бұл кредитке сіз жауап бересіз.
- Банкке хабарласыңыз. Егер қиындықтар туындаса, байланыстан қашпаңыз — керісінше, шешімді бірге табуға болады.
- Кредитті сақтандыру қызметін ресімдеңіз. Бұл сізді күтпеген жағдайлардан қорғайды.
- Әртүрлі банк ұсыныстарын салыстырыңыз. Кредитті алмас бұрын, алдымен нарықты зерттеңіз.
- Эмоцияларға негізделіп сатып алулар жасамаңыз. Әсіресе тауарларды бөліп төлеуге сатып алудан аулақ болыңыз.
- Төлемдерді алдын ала жоспарлаңыз. Ақша туралы алдын ала ойлаңыз.
- Төлем мерзімдерін кешіктірмеңіз. Себебі онда сіздің кредиттік тарихыңыз нашарлайды және сіз айыппұлдар төлеуге мәжбүр боласыз.
Home Credit Bank-те кредитті 3 минут ішінде ресімдеуге болады. Оған төлем мерзімін кешіктіруден сақтандыру қызметі ұсынылады.
Қаржылық сауаттылық отбасынан басталады. Балалар ата-аналарына қарап өседі. Сондықтан:
- Балалармен ақша туралы ашық сөйлеңіз
- Ақшаның қайдан келетінін және оны қалай жұмсау керектігін түсіндіріңіз
- Оларға өз ақшаларын беріп, оны жоспарлауға үйретіңіз
- Ақшадан пайда алуға болатынын көрсетіңіз
Ол үшін балаға өз жинақ шотын ашуға болады. Сонда бала жинаған ақшаның өсуін көріп, ақша жоспарлауды үйренеді.
Қазақстанның көптеген банктерінде, соның ішінде ірі қаржы ұйымдарында қаржылық сауаттылық бойынша оқыту бағдарламалары мен семинарлар өткізіледі. Бұл ересектерге де, балаларға да жеке қаржыларын басқару дағдыларын дамытуға, тәуекелдерді бағалауға және болашаққа сенімді қадам басуға көмектеседі.
Әр отбасыда ақшаға қатысты келіспеушіліктер болуы мүмкін. Бірақ мақсаттарыңыз ортақ болса, келісімге келіп, ертеңгі күнге сенімділікпен қарауға болады.
Не болса да, бір-бірін естіп, ақша туралы ашық сөйлесу және келісімге келу маңызды. Сонда отбасыда түсіністік болады.
Ал тиімді отбасылық бюджетті құру жолдары туралы біздің басқа мақаламыздан оқыңыз
