Кепілгерлік дегеніміз не?
Қарыз алушылар көбінесе үлкен соманы ұзақ мерзімге қарызға алады. Өйткені сол уақыт ішінде оның қаржылық жағдайы өзгеруі мүмкін. Мысалы, адам жұмысынан айырылуы, ауырып қалуы немесе қарызын төлей алмауы мүмкін.
Тәуекелдерді азайту үшін банк қарыз алушылардан ақшаны міндетті түрде қайтаратыны туралы қосымша кепілдік беруді талап етеді. Мысалы, жеке немесе заңды тұлғадан кепілгерлік алуды ұсынады.
Кепілгерлік — бұл қарыз алушы қарызды өзі төлей алмаса немесе төлегісі келмесе, оның орнына кредитті кепілгердің өтеуі. Егер кредиттің тәуекел деңгейі жоғары болса, ал қарыз алушы сенімсіз болып көрінсе және оның табысы төмен болса немесе кредиттік тарихы нашар болса, Банк кепілгерлік беруді сұрайды.
Кепілгерліктің тәуекелдері
Егер қарыз алушы кредитті уақытында төлесе, кепілгерге ешқандай қауіп төнбейді. Бірақ егер борышкердің табысы төмендесе және оның мерзімі өткен төлемдері болса, онда банк кепілгерден қалған қарыз сомасын өтеуді талап етеді. Егер кепілгер төлеуден бас тартса, банк одан қарызды сот тәртібімен өндіріп алуға құқылы.
Егер қарыз алушы немесе кепілгер қарызды төлей алмаса, бұл кепілгердің кредиттік тарихына теріс әсер етеді. Сонымен қатар банк кепілгерлікті қосымша кредиттік жүктеме ретінде қарастырады. Бұл кепілгердің кредиттік қабілетін төмендетеді, сонымен қатар оның қаржысына, мүлкіне және беделіне түсетін тәуекел мөлшерін арттырады.
Кепілгер мен қосалқы қарыз алушы арасындағы айырмашылықтар
Кепілгер — бұл кредит бойынша міндеттемелерді орындауға жауапты жеке немесе заңды тұлға.
Ол субсидиарлық жауапкершілікке ие. Ол дегеніміз заң бойынша кепілгер өсімпұлдар, айыппұлдар мен комиссияларды төлеуге міндетті емес: ол қарыз алушыға кепілгерлікте көрсетілген сома шегінде ғана жауапты болады. Ал банк қарызды өтеу үшін бірден кепілгерге жүгіне алмайды. Алдымен ол борышкерден ақша өндіріп алу шараларын қабылдау қажет.
Кейде кепілгерліктің орнына банк кепілдік беруді ұсынады. ҚР Заңы бойынша кепілгер борышкермен бірге жауапкершілік тартады. Төлем мерзімі өткен жағдайда ол кредитті өтеп қана қоймай, банкке комиссияларды, тұрақсыздық айыбын, сот шығындарын өтеуге міндетті болады. Алайда оның табысы қарыздың ең жоғары сомасын есептеу кезінде есепке алынбайды.
Қосалқы қарыз алушы — кредит шартының қатысушысы. Ол қарыз алушымен бірге кредитті өтеу үшін жауапты болып, банк алдындағы қаржылық міндеттемелерді өз мойнына алады. Оның кірісі қарыз алушының кірісімен бірге есепке алынып, кредит сомасын көбейтеді.
Қосалқы қарыз алушылар қарызды уақтылы өтеу үшін бірге жауапты болады — ай сайынғы төлемдер жасайды, өсімпұлдар мен айыппұлдарды төлейді. Егер төлем мерзімі кешіктірілсе — банк қарызды олардың кез келгенінен өндіріп алуға құқылы.
Қосалқы қарыз алушы сатып алынатын мүліктің тең иесі бола алады. Алайда, бұл үшін қарыз алушымен өзара міндеттемелер туралы шарт жасасу қажет.
Кредит бойынша кепілгер болу үшін не қажет?
Кез келген адам кепілгер болуы мүмкін. Ол үшін:
- Кредит түрін және оның шарттарын нақтылау қажет. Кепілгер қарыз алушының орнына банк алдындағы міндеттемелерді орындай алатынына сенімді болуы керек.
- Банктің кепілгерге қоятын талаптарын зерделеу керек. Әдетте олар негізгі қарыз алушының талаптарына сәйкес келеді. HOME CREDIT BANK клиенттеріне қойылатын негізгі талаптар:
- ҚР азаматтығы немесе тұруға ықтиярхат;
- жасы — 23 жастан зейнеткерлік жасқа дейін, зейнетақы алушылар үшін — 45-75 жас аралығы (қоса алғанда);
- тұрақты табыс көзі;
- жақсы кредиттік тарих.
- Паспорт, ЖСН, кірістер туралы анықтама, еңбек кітапшасының көшірмесі сияқты қажетті құжаттарды дайындау.
- Банкке құжаттарды тапсыру, кепілгерлікке өтініш беріп, онда қарыз алушының деректерін, кредит сомасын, мерзімін және басқа да шарттарын көрсету.
- Кепілгер болу мүмкіндігі туралы банктің шешімін күту қажет.
- Егер өтініш мақұлданса, кепілгерлік шартына қол қою қажет болады.
Кредит бойынша кепілгерліктен қалай бас тартуға болады?
Кепілгердің өз міндеттемелерінен біржақты тәртіппен бас тартуға құқығы жоқ. Бірақ кейбір жағдайларда кепілгер мұны заң бойынша жасай алады. Кепілгердің міндеттемелері келесі жағдайларда тоқтатылады:
- банк қарыз сомасын немесе пайыздық мөлшерлемені арттырса;
- кредит кепілгердің келісімінсіз басқа қарыз алушыға қайта ресімделсе;
- кепілгерлік шартының мерзімі аяқталса;
- қарыз алушы банк алдындағы қарызын толығымен өтесе;
- кредитор кепілгерге шарт мерзімі өткеннен кейін бір жыл ішінде талап қоймаса.
Егер кепілгер борышкер үшін кредитті өтегісі келсе, ал банк қандай да бір себептермен одан бас тартса, онда кепілгерлік шарты өз күшін жоғалтады. Кепілгерліктен бас тарту үшін банкке өтініш беру қажет. Егер кредитор оған келіспесе, сотқа жүгінуге тура келеді.
Егер қарыз алушы кредит бойынша төлем жасаудан бас тартса, жауапкершілікті жеңілдетудің бірнеше әдісі бар:
|
Кредит бойынша кепілгер болу керек пе: қорытынды
Кепілгерлік — бұл үлкен жауапкершілік. Егер сіз кепілгер болсаңыз, сіз басқа адамның қарызын өзіңе аласыз.
Сіз бұған келіссеңіз, келесі ережелерді сақтаған жөн:
- Қарыз алушының сенімділігіне көз жеткізіңіз, оның қаржылық мүмкіндіктерін тексеріңіз.
- Тәуекелдерді бағалаңыз — сіз борышкер үшін кредитті төлей аласыз ба?
- Шартпен мұқият танысыңыз.
- Сұрақтарыңыз болса, заңгерге жүгініңіз. Бұл сізге шешім қабылдауға көмектеседі.
