Көлікте күтпеген жағдайлар үшін қауіпсіздік жастығы бар, сол сияқты өмірде де өзіңіздің қаржылық қауіпсіздік қорыңыз болуы қажет. Бұл қор жоспарлы сатып алуларға немесе демалысқа арналмаған – оның басты міндеті – күтпеген жағдайларда сізді және отбасыңызды қорғау. Қаржылық қауіпсіздік қоры сізге болашақта сенімділік сыйлайтын жеке қор болып табылады.
Бұл мақала – осындай қорды құруға арналған қадамдық нұсқаулық. Біз сізге қажетті соманы қалай есептеу керектігін, ақша жинаудың және оны сақтаудың тиімді тәсілдерін көрсетеміз.
Бұл бөлім сізге қауіпсіздік қорының маңызын тереңірек түсінуге көмектеседі. Өмір әрдайым күтпеген жағдайларға толы: кенеттен медициналық шығындар туындауы, көлік бұзылуы немесе уақытша жұмыстан айырылуыңыз мүмкін. Дәл осындай сәттерде қаржылық қауіпсіздік қорының не үшін қажет екені анық байқалады. Ол қиын кезеңдерді күйзеліске салынбай, шұғыл түрде кредит алуға немесе бағалы мүлікті асығыс сатуға мәжбүр етпей өтуге мүмкіндік береді.
Енді теориядан іске көшіп, сіздің жеке қаржылық мақсатыңызды айқындайық.
Жалпы қабылданған қағида бар: сіздің қаржылық қауіпсіздік қорыңыздың мөлшері кем дегенде 3–6 айлық міндетті ай сайынғы шығындарды жабуға жеткілікті болуы керек. Бұл шығындарға күнделікті міндетті төлемдер кіреді: тұрғын үй жалдау ақысы немесе ипотека, коммуналдық қызметтер, кредит төлемдері, азық-түлік пен көлік шығындары. Осы соманы есептегеннен кейін, қанша ақша жинау керектігін нақты түсінесіз.
Шыққан сома үлкен немесе қолжетімсіз болып көрінуі мүмкін, бірақ уайымдаудың қажеті жоқ. Ең бастысы — қаржылық қауіпсіздік қорын біртіндеп, бірақ тұрақты түрде жинаудың маңызын түсіну. Кішкентай сомадан бастаңыз: алдымен бір айлық шығынға тең соманы жинауды мақсат етіңіз. Сол мақсатқа жеткен соң, өзіңізге деген сенім артады, әрі ары қарай алға жылжу жеңілдейді. Бұл істе ең маңыздысы — алғашқы қадам жасау.
Дұрыс тәсілді таңдау арқылы ақша жинау процесі сіздің бюджетіңізге ауырлық түсірмей, оңай іске асуы мүмкін.
Ақша жинаудың ең тиімді әдістерінің бірі — «алдымен өзіме төлеу» қағидасы. Яғни, жалақы немесе кез келген басқа табыс түскеннен кейін бірден белгілі бір соманы (мысалы, 10%) бөлек жинақ шотына аударыңыз. Home Credit Bank қосымшасында автоматты аударымды қосып қоюға болады. Мұндай тәсіл — қаржылық қауіпсіздік қорын құруды бастауға арналған ең қарапайым әрі ыңғайлы жол.
Ақша жинауды жеделдету үшін өз бюджетіңізді талдап, азайтуға болатын шығындарды анықтаңыз. Бұған home.kz мобильді қосымшасындағы аналитика бөлімі көмектеседі — онда ақшаңыздың қайда жұмсалып жатқанын көруге болады. Осылайша қаржылық қауіпсіздік қорын құруды бастауға болады.
Ақшаны сақтаудың тиімді құралын таңдау маңызды шешімдердің бірі болып табылады.
Ең үздік шешім — Home Credit Bank депозиттері:
«Оңай» жинақ шоты (СЖТМ 15,5%-ға дейін) — пайыздарды жоғалтпай депозитті толықтыруға және одан ақша алуға болады.
«Оңай Плюс» (СЖТМ 15,9%-ға дейін) — шарттары дәл сондай, бірақ нарықтағы жағдайға байланысты мөлшерлеме өзгереді.
«Жинақ Хоум+» (СЖТМ 13,5%-дан 18%-ға дейін) — қатаң тәртіппен ақша жинап, жоғары табыс алғысы келетін жандарға арналған тиімді шешім.
Қаржылық қауіпсіздік қорыңыз екі басты талапқа сай болуы керек: ақша қауіпсіз түрде сақталуы қажет әрі оған жылдам түрде қол жеткізу мүмкіндігі болуы керек. Сондықтан инфляция мен ұрлық қаупі үшін ақшаны үйде қолма-қол түрде сақтау қауіпті. Ал ақшаны акциялар мен басқа да құбылмалы құралдарға салу тиімді бола бермейді, себебі қажет сәтте олардың құны төмендеп кетуі мүмкін.
Home Credit Bank-те қосымша ақша күнделікті шығындардан бөлек сақталады, банк тарапынан сенімді түрде қорғалады, шағын пассивті табыс әкеледі және мобильді қосымша арқылы кез келген уақытта қолжетімді болады.
Қаржылық қауіпсіздік қорын қалыптастыру — бұл шектеу емес, керісінше еркіндік пен сенімділіктің бастауы. Бар болғаны үш қарапайым қадам қажет: өз мақсатыңызды анықтау, ақша жинауды автоматтандыру және қаражатты дұрыс сақтау. Есіңізде болсын, қаржылық тұрақтылыққа апаратын жол дәл бүгін жасалған алғашқы қадамнан басталады. Жеке қаржыңызды тиімді басқару жөніндегі басқа да пайдалы кеңестерді біздің блогымыздан оқыңыз.
Сұрақ: Қаржылық қауіпсіздік қоры не үшін қажет және ол қандай жағдайлардан қорғайды?
Жауап: Қаржылық қауіпсіздік қоры — бұл сіздің жеке ақшаңыз, оның басты мақсаты — күтпеген жағдай туындағанда сізді және отбасыңызды қорғау. Мұндай қор шұғыл медициналық шығындар, көлік бұзылуы немесе уақытша жұмыстан айырылу сияқты жағдайларда көмектеседі. Мұндай қордың болуы қиын кезеңдерді күйзеліске салынбай, шұғыл түрде кредит алуға мәжбүр болмай өтуге мүмкіндік береді.
Сұрақ: Өзіңізге немесе отбасыңызға қажетті қаржылық қауіпсіздік қорының көлемін қалай есептеуге болады?
Жауап: Жалпы қабылданған қағида бойынша сіздің қаржылық қауіпсіздік қорыңыздың мөлшері кем дегенде 3–6 айлық міндетті ай сайынғы шығындарды жабуға жеткілікті болуы керек. Бұл шығындарға күнделікті міндетті төлемдер кіреді: тұрғын үй жалдау ақысы немесе ипотека, коммуналдық қызметтер, кредит төлемдері, азық-түлік пен көлік шығындары. Егер есептелген сома үлкен болып көрінсе, алдымен бір айлық шығынға тең соманы жинауды мақсат етіп бастаған жөн.
Сұрақ: Қаржылық қауіпсіздік қорын жинауды неден бастаған дұрыс?
Жауап: Ең тиімді тәсіл — «алдымен өзіме төлеу» қағидасы. Яғни, жалақы немесе кез келген басқа табыс түскеннен кейін бірден белгілі бір соманы (мысалы, 10%) бөлек жинақ шотына аударыңыз. Бұл процесті жеңілдету үшін home.kz мобильді қосымшасында автоматты аударымды баптауға болады.
Сұрақ: Қаржылық қауіпсіздік қорындағы ақшаны қауіпсіз әрі әрдайым қолжетімді күйде сақтау үшін оны қайда сақтау тиімді?
Жауап: Қаржылық қауіпсіздік қорыңыз екі басты талапқа сай болуы керек: ақша қауіпсіз түрде сақталуы қажет әрі оған жылдам түрде қол жеткізу мүмкіндігі болуы керек. Үйде қолма-қол ақша түрінде сақтау — инфляция мен ұрлық қаупі тұрғысынан тиімсіз, ал акцияларға салу — баға құбылмалылығына байланысты тәуекелі жоғары. Ең оңтайлы шешім — банк өнімдерін пайдалану, мысалы: депозитті толықтыруға және одан ақша алуға мүмкіндік беретін «Оңай» депозиті (СЖТМ 15,5%-ға дейін) және қатаң тәртіппен ақша жинауға мүмкіндік беретін «Хоум+» жинақ депозиті (СЖТМ 13,5%-дан 18%-ға дейін).
